พระราชบัญญัติการพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2562 กล่าวถึง การให้เด็กเล็กซึ่งเป็นเด็กปฐมวัยได้รับการคุ้มครอง ดูแล ให้มีพัฒนาการที่ดีรอบด้าน ได้รับการศึกษาอย่างเป็นระบบ ต่อเนื่อง ทั่วถึง และเสมอภาค รวมถึงการเตรียมความพร้อมให้แก่เด็กปฐมวัยในช่วงรอยต่อตั้งแต่ก่อนระดับอนุบาลจนถึงระดับประถมศึกษาอย่างเหมาะสม ซึ่งจะทำให้เด็กปฐมวัยสามารถเติบโตขึ้นเป็นพลเมืองที่ดีและเป็นบุคคลที่มีคุณภาพต่อไปในอนาคต และเพื่อก่อให้เกิดการบูรณาการการทำงานร่วมกันของทุกภาคส่วนให้เป็นเอกภาพและมีประสิทธิภาพสูงสุด ตามแนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 อาศัยอำนาจตามมาตรา 54 และ มาตรา 258 จ. ด้านการศึกษา (1) จึงกำหนดให้มีการแต่งตั้ง “คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย” ขึ้น โดยมีนายกรัฐมนตรีหรือรองนายกรัฐมนตรีซึ่งนายกรัฐมนตรีมอบหมาย เป็นประธานกรรมการ และให้เลขาธิการสภาการศึกษา เป็นกรรมการและเลขานุการ ซึ่งคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย ประกอบด้วยผู้ที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญในด้านต่าง ๆ อาทิ ด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัย ด้านการศึกษา ด้านการศึกษาพิเศษ ด้านการสาธารณสุข ด้านสังคมสงเคราะห์ ด้านสื่อสารมวลชน ฯลฯ เพื่อร่วมกันสนับสนุน ส่งเสริม และขับเคลื่อนงานด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุด
คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย
พระราชบัญญัติการพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2562 มาตรา 9 บัญญัติ ให้มีคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย ประกอบด้วย
- นายกรัฐมนตรี หรือรองนายกรัฐมนตรีซึ่งนายกรัฐมนตรีมอบหมาย เป็นประธานกรรมการ
- กรรมการโดยตำแหน่ง ได้แก่
- รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
- รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
- รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
- รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข
- ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร
- นายกสมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย
- นายกสมาคมองค์การบริหารส่วนจังหวัดแห่งประเทศไทย
- นายกสมาคมองค์การบริหารส่วนตำบลแห่งประเทศไทย
- กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวนแปดคน ซึ่งนายกรัฐมนตรีแต่งตั้งจากผู้มีความรู้ ความเชี่ยวชาญด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัย ได้แก่
- ด้านการศึกษา
- ด้านการศึกษาพิเศษ
- ด้านการสาธารณสุข
- ด้านสังคมสงเคราะห์
- ด้านสื่อสารมวลชน
- ด้านการบริหารสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย ภาครัฐ
- ด้านการบริหารสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย ภาคเอกชน
- เลขาธิการสภาการศึกษา เป็นกรรมการและเลขานุการ
คณะอนุกรรมการ
เพื่อเป็นการขับเคลื่อนการพัฒนาเด็กปฐมวัยให้เป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย จึงได้มีมติเห็นชอบร่วมกันให้มีการแต่งตั้งคณะอนุกรรมการขึ้น รวมทั้งสิ้น 5 คณะ เพื่อช่วยเหลือการปฏิบัติงาน และดำเนินการตามที่คณะกรรมการมอบหมาย โดยมีอำนาจในการเสนอแนะและให้ความเห็นต่อคณะกรรมการในเรื่องต่าง ๆ ตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติการพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2562 อันประกอบด้วย
1. คณะอนุกรรมการบูรณาการการพัฒนาเด็กปฐมวัย
หน้าที่และอำนาจ
- จัดทำแผนพัฒนาเด็กปฐมวัยให้สอดคล้องกับกฎหมายว่าด้วยการศึกษาแห่งชาติ ยุทธศาสตร์ชาติ และแผนการปฏิรูปประเทศ
- กำหนดแนวทางบูรณาการการทำงานร่วมกันระหว่างหน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็กปฐมวัย รวมทั้งการบูรณาการการจัดบริการในแต่ละช่วงรอยต่อของเด็กปฐมวัย
- จัดทำแผนงบประมาณและแผนการดำเนินงานประจำปีแบบบูรณาการของหน่วยงานของรัฐและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- กำหนดแนวทางการติดตามผลการดำเนินงานของหน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- จัดทำมาตรฐานและแนวปฏิบัติที่ดีเกี่ยวกับการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- จัดทำสมรรถนะและตัวชี้วัดการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- ปฏิบัติการอื่นใดตามที่คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัยมอบหมาย
2. คณะอนุกรรมการกฎหมาย และการคุ้มครองสิทธิ
หน้าที่และอำนาจ
- เสนอให้มีหรือแก้ไขปรับปรุงกฎหมาย ที่จำเป็นเพื่อดำเนินการตามนโยบายระดับชาติ ด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัย แผนพัฒนาเด็กปฐมวัยและมาตรฐานเกี่ยวกับการพัฒนาเด็กปฐมวัย และเอื้อต่อการคุ้มครองสิทธิแก่เด็ก
- ส่งเสริม สนับสนุน และติดตามให้หน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาคเอกชน จัดให้มีบริการสาธารณสุข จัดการศึกษา จัดสวัสดิการและให้บริการด้านการคุ้มครองสิทธิแก่เด็กปฐมวัยอย่างทั่วถึง ซึ่งอาจดำเนินการแบบบูรณาการโดยจัดให้มีบริการต่าง ๆ ภายในหน่วยงานเดียวกัน เพื่อประโยชน์ในการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- เสนอแนะจัดทำแนวทางการทำงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาและคุ้มครองพิทักษ์สิทธิเด็กปฐมวัยให้มีความชัดเจนในแนวปฏิบัติต่อการดำเนินการตามแผนพัฒนาเด็กปฐมวัย และตามกฎหมาย
- ประสานความร่วมมือ และติดตามให้หน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาคเอกชน เพื่อการพิทักษ์และคุ้มครองสิทธิแก่เด็กปฐมวัย ให้การช่วยเหลืออย่างทั่วถึง สอดคล้อง เหมาะสมกับความจำเป็น และดำเนินการในระบบวินิจฉัยแบบสหวิทยาการ
- รายงานความก้าวหน้าการดำเนินงานต่อคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- ปฏิบัติการอื่นใดตามที่คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัยมอบหมาย
3. คณะอนุกรรมการพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศและธรรมาภิบาลข้อมูลเด็กปฐมวัย
หน้าที่และอำนาจ
- จัดทำระบบฐานข้อมูลสารสนเทศเด็กปฐมวัย โดยประสานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ครอบคลุมเด็กปฐมวัยทุกคนที่อยู่ในประเทศไทย เพื่อประโยชน์ในการวางแผนการดำเนินงานการพัฒนาเด็กปฐมวัย และให้บริการตามเป้าหมายของพระราชบัญญัติการพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2562
- กำหนด และพิจารณาแนวทางในการเก็บรวบรวมข้อมูลและการเชื่อมโยงข้อมูลเพื่อจัดทำฐานข้อมูลสารสนเทศเด็กปฐมวัย และการบริหารจัดการฐานข้อมูลสารสนเทศเด็กปฐมวัย เพื่อการเชื่อมโยงแลกเปลี่ยนและบูรณาการข้อมูลร่วมกัน
- กำกับและติดตามการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการข้อมูลเด็กปฐมวัย
ให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและมีประสิทธิภาพ สอดคล้องตามระบบบริหารจัดการด้านธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐ และการคุ้มครองสิทธิข้อมูลส่วนบุคคล - บ่งชี้ปัญหาและอุปสรรคที่ต้องดำเนินการและแก้ไข และนำเสนอต่อคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย เป็นระยะ เพื่อให้มีการปรับปรุงและแก้ไขอย่างต่อเนื่อง
- รายงานความก้าวหน้าการดำเนินงานต่อคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- ปฏิบัติการอื่นใดที่เกี่ยวข้องเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ตามที่คณะกรรมการมอบหมาย
4. คณะอนุกรรมการส่งเสริมการพัฒนาเด็กปฐมวัยระดับจังหวัดในเขตกรุงเทพมหานคร
หน้าที่และอำนาจ
- นำนโยบายระดับชาติด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยไปปฏิบัติ โดยบูรณาการการพัฒนาเด็กปฐมวัยของหน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ให้เป็นไปตามนโยบายระดับชาติด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยและแผนพัฒนาเด็กปฐมวัย
- ติดตามและส่งเสริมให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการจัดเก็บข้อมูลสารสนเทศของเด็กปฐมวัยในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร
- ติดตามผลการดำเนินงานการพัฒนาเด็กปฐมวัยและจัดทำรายงานสถานการณ์เด็กปฐมวัยในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร และรวบรวมข้อมูล สถิติเกี่ยวกับเด็กปฐมวัยในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร รายงานต่อคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย ปีละ 1 ครั้ง
- แต่งตั้งที่ปรึกษา คณะทำงาน และเจ้าหน้าที่เพื่อช่วยเหลือการปฏิบัติงานของคณะอนุกรรมการตามความจำเป็นเหมาะสม
- ปฏิบัติหน้าที่อื่น ๆ ตามที่คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัยมอบหมาย
5. คณะอนุกรรมการส่งเสริมการพัฒนาเด็กปฐมวัยระดับจังหวัดนอกเขตกรุงเทพมหานคร
หน้าที่และอำนาจ
- นำนโยบายระดับชาติด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยไปปฏิบัติ โดยบูรณาการการพัฒนาเด็กปฐมวัยของหน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ให้เป็นไปตามนโยบายระดับชาติด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยและแผนพัฒนาเด็กปฐมวัย
- ติดตามและส่งเสริมให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการจัดเก็บข้อมูลสารสนเทศของเด็กปฐมวัยในเขตพื้นที่จังหวัดนอกเขตกรุงเทพมหานคร
- ติดตามผลการดำเนินงานการพัฒนาเด็กปฐมวัยในระดับจังหวัดและจัดทำรายงานสถานการณ์เด็กปฐมวัยในเขตพื้นที่ระดับจังหวัด และรวบรวมข้อมูล สถิติเกี่ยวกับเด็กปฐมวัยในเขตพื้นที่จังหวัดรายงานต่อคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย ปีละ 1 ครั้ง
- แต่งตั้งที่ปรึกษา คณะทำงาน และเจ้าหน้าที่เพื่อช่วยเหลือการปฏิบัติงานของคณะอนุกรรมการตามความจำเป็นเหมาะสม
- ปฏิบัติหน้าที่อื่น ๆ ตามที่คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัยมอบหมาย
สำนักนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย (สนป.)
พระราชบัญญัติการพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2562 กำหนดให้มีคณะกรรมการนโยบาย การพัฒนาเด็กปฐมวัยขึ้น เพื่อจัดทำนโยบาย ยุทธศาสตร์ และแผนพัฒนาเด็กปฐมวัยเสนอต่อคณะรัฐมนตรี และกำหนดให้สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ทำหน้าที่ฝ่ายเลขานุการของคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย เพื่อให้เกิดความคล่องตัวในการประสานการขับเคลื่อนการดำเนินงานและรองรับการบูรณาการ ด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัย ในส่วนที่สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษารับผิดชอบให้เป็นไปอย่าง มีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล บรรลุผลสำเร็จตามภารกิจ เกิดประโยชน์กับการบริหารราชการโดยรวม และสอดคล้องกับภารกิจที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติการพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2562 สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา จึงจัดตั้งสำนักนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย เพื่อปฏิบัติหน้าที่ฝ่ายเลขานุการ ของคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย
อำนาจหน้าที่
- ปฏิบัติหน้าที่สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัย คณะอนุกรรมการ และคณะทำงานที่คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเด็กปฐมวัยแต่งตั้ง รวมทั้งปฏิบัติงานเพื่อส่งเสริม สนับสนุนการดำเนินการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
- รวบรวมข้อมูลเพื่อประกอบการจัดทำนโยบายระดับชาติด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยและแผนพัฒนาเด็กปฐมวัย
- วิเคราะห์และเสนอแนะมาตรการเพื่อผลักดันและสนับสนุนการนำนโยบายระดับชาติด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยและแผนพัฒนาเด็กปฐมวัยไปสู่การปฏิบัติ ตลอดจนพิจารณาเสนอแนะแนวทางและวิธีการแก้ไขปัญหาและอุปสรรคของการดำเนินการต่อคณะกรรมการ
- จัดทำและพัฒนากลไกและระบบการประสานงานด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัย เพื่อสร้างประสิทธิภาพการบริหารจัดการ ตลอดจนร่วมมือและประสานงานกับหน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็กปฐมวัยในการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติการพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2562 และกฎหมายอื่น ที่เกี่ยวข้อง
- ส่งเสริมและสนับสนุนการสร้างเครือข่ายในระดับจังหวัดและระดับอำเภอเพื่อการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- ให้คำแนะนำแก่หน่วยงานของรัฐ องค์กรปกครองท้องถิ่น ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ซึ่งมีหน้าที่ดำเนินการตามภารกิจที่กำหนดไว้ในแผนพัฒนาเด็กปฐมวัย
- จัดให้มีการศึกษาวิจัยและการสร้างนวัตกรรมที่เกี่ยวกับการพัฒนาเด็กปฐมวัย
- เสนอแนะแนวทางการจัดสรรและแสวงหาทรัพยากรเพื่อส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนาเด็กปฐมวัยให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพต่อคณะกรรมการ
- สำรวจและเก็บรวบรวมข้อมูลเด็กปฐมวัยเพื่อจัดทำฐานข้อมูล รวมทั้งติดตามสถานการณ์เกี่ยวกับเด็กปฐมวัย และเผยแพร่ข้อมูลและสถิติเกี่ยวกับเด็กปฐมวัย
- จัดทำการประเมินผลการปฏิบัติงานตามนโยบายระดับชาติด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัยและแผนพัฒนาเด็กปฐมวัยเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินงาน เสนอต่อคณะกรรมการเพื่อเสนอต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อทราบ อย่างน้อยปีละหนึ่งครั้ง
- ปฏิบัติการอื่นตามที่คณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และคณะทำงานมอบหมาย