“การเล่นอย่างอิสระทำให้สมองของเด็ก ๆ พัฒนาอย่างก้าวกระโดด
และการเล่นที่ได้สัมผัสกับธรรมชาติ คือการเล่นที่เป็นอิสระที่สุด”
(เค็นอิชิโระ โมะงิ นักวิจัยด้านสมอง)
“ทะเล” แหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติที่เข้าถึงได้ง่าย
ช่วงเวลาสำคัญในการพัฒนาสมองของเด็ก คือ ช่วงวัย 0 – 5 ปี การพาเด็กออกไปเที่ยว
ในสถานที่ต่าง ๆ เป็นกิจกรรมหนึ่งที่จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการด้านสติปัญญาผ่านประสาทสัมผัสทั้ง 5 ให้กับเด็ก เช่น การมองเห็นความงดงามของธรรมชาติ การฟังเสียงคลื่นจะช่วยให้เด็กรู้สึกสงบ
ผ่อนคลาย การสัมผัสพื้นผิวต่าง ๆ จำพวกทราย เปลือกหอย การดมกลิ่นต่าง ๆ จากทะเล และลิ้มรสอาหารทะเล เป็นต้น นอกจากนี้การเที่ยวทะเลยังช่วยส่งเสริมพัฒนาการในด้านร่างกาย ด้านอารมณ์จิตใจ และด้านสังคม อีกด้วย
ผลจากการศึกษาของนักวิจัยเกี่ยวกับการตัดสินใจแบบครอบครัว พบว่าเด็กมักมีส่วนสำคัญเกี่ยวกับการวางแผนในการไปเที่ยว หรือมีผลในกระบวนการวางแผนสำหรับไปเที่ยวของผู้ปกครอง ในช่วงที่ลูกยังอยู่ในวัยเด็กเล็ก ยังไม่มีประสบการณ์ในการไปเที่ยวหรือรู้จักสถานที่ท่องเที่ยวมากนัก ผู้ปกครองอาจใช้วิธีการพูดคุย ซักถามความสนใจของเด็กว่าอยากไปทำอะไร โดยเด็กอาจตอบว่า “อยากเล่นน้ำ อยากเล่นทราย อยากดูปลา” ซึ่งผู้ปกครองควรนำข้อมูลที่เป็นคำตอบของเด็กไปใช้ประกอบในการวางแผนสำหรับท่องเที่ยว และจากนั้นควรถามเด็กอีกครั้งหนึ่ง เพื่อเป็นการยืนยัน
ในความสนใจว่า “อยากไปเล่นน้ำ เล่นทราย ดูปลาที่ทะเลไหม” เป็นต้น
การเลือกทะเลที่เหมาะกับเด็กเล็ก
ทะเลในประเทศไทยนั้นมีอยู่หลากหลายที่ ซึ่งก็ล้วนแต่มีความสวยงามไม่แพ้กัน แต่ในการเลือกทะเลให้เหมาะสมกับเด็กเล็กนั้นผู้ปกครองต้องให้ความสำคัญเป็นพิเศษ ควรเป็นทะเลที่ใช้เวลา
เดินทางไม่นานมากนัก และในการเดินทางควรมีการแวะพักเป็นระยะ เพื่อให้เด็กรู้สึกผ่อนคลาย
จะได้ไม่เครียดจากการเดินทาง อีกทั้งควรเลือกทะเลที่คนไม่พลุกพล่าน แออัด หรืออาจเลือก
เป็นช่วงเวลาที่คนไปเที่ยวน้อย หรือเป็นหาดส่วนตัวของโรงแรมที่พักอยู่ก็ได้ ที่สำคัญทะเล
ควรมีหาดทรายที่ละเอียด ไม่มีขยะที่เป็นอันตราย หรือโขดหินมากจนเกินไป เพราะเด็กอาจ
จะได้รับอันตรายได้ นอกจากนั้นผู้ปกครองอาจเลือกทะเลที่อยู่ใกล้กับสถานที่เรียนรู้เกี่ยวกับสัตว์น้ำ
เช่น สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล เพื่อที่จะช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ให้แก่เด็กได้เพิ่มมากขึ้น
การเลือกทะเลให้กับเด็กเล็กนอกจากจะสำคัญแล้ว สถานที่พักก็มีความสำคัญมากเช่นเดียวกัน ผู้ปกครองควรเลือกที่พักที่มีหาดส่วนตัว มีสระว่ายน้ำ หรือมีโซนกิจกรรมสำหรับเด็ก เพื่อจะได้
พาเด็ก ๆ ออกมาทำกิจกรรมในช่วงเวลาที่ไม่เหมาะกับการเล่นน้ำทะเล ซึ่งในปัจจุบันมีโรงแรม
และบ้านพักมากมายที่ติดกับชายหาด และมีสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับเด็ก เพื่อที่ผู้ปกครอง
กับเด็กจะได้ใช้ทำกิจกรรมร่วมกันมากยิ่งขึ้น
สิ่งที่ควรเตรียมตัวให้พร้อมก่อนออกเดินทาง
ในการเดินทางไปเที่ยวทะเลนั้น ผู้ปกครองควรเตรียมอุปกรณ์ ของใช้ต่าง ๆ สำหรับเด็กไว้ให้พร้อม โดยอุปกรณ์ที่ควรเตรียมให้พร้อมก่อนการไปเที่ยวทะเล มีดังนี้
1. คาร์ซีท อุปกรณ์สำคัญที่สุดในการเดินทางโดยรถยนต์ ควรฝึกให้ลูกนั่งในคาร์ซีท
ตลอดการเดินทาง
2. เสื้อผ้า ชุดว่ายน้ำ ชุดเล่นน้ำทะเล
3. ผ้าอ้อมสำเร็จรูป และผ้าอ้อมสำเร็จรูปสำหรับว่ายน้ำ
4. ห่วงยาง เสื้อชูชีพ และอุปกรณ์เล่นทราย เล่นน้ำ
5. โลชั่นกันแดด และหมวก
6. ผ้าเปียกผสมแอลกอฮอล์ Food Grade สเปรย์แอลกอฮอล์ Food Grade (แอลกอฮอล์บริสุทธิ์มีค่าความเข้มข้น 96 ดีกรีขึ้นไป)
7. สเปรย์หรือโลชั่นกันยุงสำหรับเด็ก
8. อุปกรณ์สำหรับรับประทานอาหาร เก้าอี้พับ ผ้ากันเปื้อน
9. ของเล่นหรือหนังสือ และขนมสำหรับเด็ก เผื่อรองท้อง และช่วยให้เด็กผ่อนคลาย
ระหว่างเดินทาง
กิจกรรมและข้อควรระวังเมื่อเด็กเล็กไปเที่ยวทะเล
กิจกรรมที่แนะนำสำหรับเด็กเล็กเมื่อไปเที่ยวทะเล มีดังต่อไปนี้
- กิจกรรมวิ่งเล่นบนหาดทราย ในกิจกรรมนี้เด็กจะได้ฝึกการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ ฝึกการเดิน
การวิ่ง และการทรงตัว ผู้ปกครองควรเลือกเวลาทำกิจกรรมกลางแจ้งที่ฝุ่นไม่เยอะ และแดดไม่จัดจนเกินไป อีกทั้งต้องคอยระวังไม่ให้เด็กเหยียบหรือหกล้มโดนเปลือกหอย ก้อนหิน หรือกิ่งไม้ที่อยู่ตามชายหาด เพราะเด็กอาจจะได้รับบาดเจ็บได้ - กิจกรรมเล่นทราย ตักทราย ขุดบ่อทราย ก่อภูเขาหรือปราสาททราย เด็กจะได้ฝึกการใช้
กล้ามเนื้อมัดเล็ก โดยเฉพาะการใช้มือในการบีบ ตัก ขุด ก่อ และกำทราย สิ่งที่พึงระวังคือไม่ให้เด็กหยิบจับทราย เปลือกหอย หรือสิ่งอันตรายเข้าปาก ผู้ปกครองต้องคอยระวังอย่างใกล้ชิด - กิจกรรมเล่นคลื่น เล่นน้ำทะเล ตักน้ำทะเล หรืออาจพาเด็กเล่นน้ำในสระที่อยู่ในที่พัก เด็กจะได้ฝึกการใช้กล้ามเนื้อในทุกส่วนของร่างกาย ได้ใช้ประสาทสัมผัสผ่านการเล่นน้ำ ผู้ปกครองควรอยู่ใกล้ชิดกับเด็กตลอดเวลา และต้องระมัดระวังสัตว์มีพิษที่อาศัยอยู่ในทะเลในขณะเด็กเล่นน้ำด้วย เช่น แมงกะพรุน หอยเม่น เพราะในบางครั้งคลื่นทะเลอาจพัดสัตว์เหล่านี้เข้ามาหาตัวเด็กได้
- กิจกรรมสำรวจสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตบริเวณชายหาด เด็กจะได้ฝึกการสังเกต เปรียบเทียบ
สิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต เช่น ปู เปลือกหอย ปลา ต้นมะพร้าว ก้อนหิน ฯลฯ ผู้ปกครองต้องคอยสังเกตเด็ก ๆ ที่ร่วมเล่นในบริเวณเดียวกัน ให้เล่นร่วมกันได้อย่างปลอดภัย และไม่ให้เด็กนำ
เปลือกหอย หรือสิ่งต่าง ๆ เข้าปาก
การพาลูกไป “เรียนรู้เรื่องทะเล” จะช่วยกระตุ้นการเรียนรู้และเสริมสร้างพัฒนาการ
อย่างรอบด้านให้กับเด็กได้เป็นอย่างดี เป็นการฝึกให้เด็กได้ใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้า ฝึกให้เรียนรู้
การเล่นอย่างระมัดระวัง และยังถือเป็นช่วงเวลาในการพักผ่อนร่วมกันของสมาชิกครอบครัว
เป็นการเติมพลังใจให้แก่กันและกันอีกด้วย
