นวัตกรรม การส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย ด้วยชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Coding

Unplugged Coding เป็นการเรียนรู้แนวคิดการเขียนโปรแกรม (Coding) โดยไม่ใช้คอมพิวเตอร์ เป็นการเรียนแบบออฟไลน์ โดยใช้อุปกรณ์ที่จับต้องได้ เช่น กระดาษ ผ้า เกม หรือการเล่นร่วมกัน ซึ่งเหมาะสำหรับเด็กเล็กหรือผู้ที่เพิ่งเริ่มต้นเรียนรู้หลักการพื้นฐานของ Coding

สำหรับเด็กปฐมวัยแล้ว การเรียนรู้ Coding ผ่าน Unplugged Coding จะทำให้เด็กเข้าใจหลักการของ Coding ได้ง่ายขึ้น เพราะสามารถเห็นภาพได้ชัดเจน เนื่องจากเด็กปฐมวัยมีจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์สูง การได้เห็นภาพหรือทำกิจกรรมที่จับต้องได้จะช่วยให้เด็กเข้าใจหลักการของ Coding ได้ง่ายขึ้น นอกจากนั้นยังช่วยเสริมสร้างทักษะต่าง ๆ อย่างรอบด้าน ไม่ใช่เพียงแค่ทักษะคอมพิวเตอร์ เนื่องจาก Unplugged Coding ไม่ได้มุ่งเน้นแค่การเขียนโปรแกรมเพียงอย่างเดียว แต่เป็นการเสริมสร้างทักษะต่าง ๆ ที่จำเป็นสำหรับเด็กปฐมวัย เช่น การคิดอย่างเป็นตรรกะ การแก้ปัญหา การสื่อสาร และความคิดสร้างสรรค์ อีกทั้งยังเป็นกิจกรรมที่สนุกสนาน ไม่เครียด เด็กจึงสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีความสุข

ด้วยเหตุนี้ นายกฤษฎา ศึกคละจิต ครูผู้ช่วย โรงเรียนวัดคูบัว จึงได้พัฒนานวัตกรรม การส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย ด้วยชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Coding ขึ้น เพื่อมุ่งเน้นพัฒนากระบวนการคิดของเด็กปฐมวัย ในการแก้ปัญหาตามสถานการณ์ต่าง ๆ บนฐานของการใช้ Unplugged Coding  จึงส่งผลให้นวัตกรรมดังกล่าวได้รับคัดเลือกให้เป็นนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเด็กปฐมวัย ECD Innovation Awards ประจำปี 2023 

แนวคิดของนวัตกรรม การส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย ด้วยชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Coding

นายกฤษฎา ศึกคละจิต ครูผู้ช่วย โรงเรียนวัดคูบัว กล่าวว่า จากการสังเกตพฤติกรรมเด็กบางคนมีทักษะการคิดแก้ปัญหาตามสถานการณ์ และคิดเชิงคำนวณ แต่ไม่สามารถแก้ปัญหาและทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่นได้ทันตามระยะเวลาที่กำหนด ถ้าหากเกิดปัญหาดังกล่าว เด็กจะปล่อยให้กิจกรรมนั้นผ่านไป จึงส่งผลให้เด็กไม่มีทักษะกระบวนการคิด การแก้ปัญหาตามสถานการณ์เหล่านั้น

ด้วยเหตุผลดังกล่าวข้างต้น จึงจัดกิจกรรมส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย โดยจัดทำชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Coding ขึ้นมา เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหาตามสถานการณ์ต่าง ๆ และคิดเชิงคำนวณ เด็กจะเรียนรู้ผ่านการเล่นจากการสัมผัสคิดแก้ปัญหา ตามองค์ประกอบ ได้แก่ 1. การย่อยปัญหา (Decomposition) 2. การจดจำรูปแบบ (Pattern Recognition) 3. ความคิดด้านนามธรรม (Abstraction) และ 4. การออกแบบอัลกอริทึ่ม (Algorithm Design) เป็นลำดับขั้นตอนต่อไป

จุดเด่นของนวัตกรรมคืออะไร

นวัตกรรม การส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย ด้วยชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Coding ทำให้เด็กได้รับประสบการณ์ตรง และมีพัฒนาการด้านสติปัญญาในด้านการคิดเชิงคำนวณ เจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้ และการแสวงหาความรู้ มีความสามารถในการคิดที่เป็นพื้นฐานในการเรียนรู้ การคิดแก้ปัญหาและตัดสินใจ 
การคิดรวบยอด และการใช้ภาษาสื่อสารได้เหมาะสมกับวัย อ่าน เขียนภาพ และสัญลักษณ์ได้ ซึ่งนำไปสู่เป้าหมายการเรียนรู้วิทยาการคำนวณในระดับปฐมวัย เพื่อส่งเสริมให้เด็กรู้จักแก้ปัญหาอย่างง่าย แสดงลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้ภาพหรือสัญลักษณ์ และการเขียนโค้ดอย่างง่ายโดยใช้สื่อแบบไม่ใช่คอมพิวเตอร์ผ่านการเล่น ตรงตามมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค์ และตัวบ่งชี้ในหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยพุทธศักราช 2560

นวัตกรรม การส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย ด้วยชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Coding จะประกอบไปด้วย ชุดสื่อจำนวน 3 ชุด ได้แก่ 1) ชุดสื่อเรื่อง PIZZA MAKER 2) ชุดสื่อเรื่อง COLOR OF VEG และ 3) ชุดสื่อเรื่อง SAFARI PARK ซึ่งสื่อแต่ละชุดสามารถนำไปจัดกิจกรรมกับเด็กได้ทั้งแบบเดี่ยว กลุ่มเล็ก และกลุ่มใหญ่ 

ผลลัพธ์ที่ได้จากการใช้นวัตกรรม

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับเด็ก  เด็กมีทักษะการคิดเชิงคำนวณที่ดียิ่งขึ้น เด็กคิดอย่างเป็นระบบ รู้จักกำหนดปัญหา แยกปัญหาออกเป็นส่วนย่อย หาความสำคัญของปัญหา และออกแบบวิธีการแก้ปัญหา คิดรวบยอด อ่านภาพและสัญลักษณ์ได้อย่างชัดเจน

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับครู  ครูมีแนวทางการจัดกิจกรรมพัฒนาเด็กปฐมวัยอย่างรอบด้าน เด็กเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติโดยใช้ประสาทสัมผัสผ่านการเล่นที่เหมาะสมกับเด็ก ปลอดภัย และดึงดูดความสนใจ ส่งผลต่อการพัฒนาทักษะการคิดเชิงคำนวณ และทักษะในศตวรรษที่ 21

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับผู้ปกครอง  ผู้ปกครองมีความเข้าใจ มีแนวทางการจัดสภาพแวดล้อมที่บ้านให้เอื้อต่อการเรียนรู้ โดยการใช้สื่อที่มีอยู่ผ่านการใช้โค้ดเป็นตัวกำหนดการเรียนรู้ และการเล่นของเด็ก

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับโรงเรียน โรงเรียนได้รับการยอมรับจากชุมชน บุคคลภายนอก และเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ปกครอง มีเครือข่ายการพัฒนาเด็กปฐมวัยเพิ่มมากขึ้น

จึงอาจกล่าวได้ว่านวัตกรรม การส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย ด้วยชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Codingเป็นอีกหนึ่งนวัตกรรมที่ทำให้เด็กปฐมวัยคิดอย่างเป็นระบบ สามารถแยกปัญหาต่าง ๆ ออกเป็นส่วนย่อยได้ และสามารถออกแบบวิธีการแก้ปัญหาต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งมีการคิดรวบยอดที่ดีขึ้นสามารถอ่าน และเชื่อมโยงภาพกับสัญลักษณ์ได้อย่างชัดเจนมากขึ้นอีกด้วย

ที่มา : การส่งเสริมทักษะกระบวนการคิดเชิงคำนวณของเด็กปฐมวัย
ด้วยชุดสื่อผ้าสร้างสรรค์ Unplugged Coding
โดย นายกฤษฎา ศึกคละจิต ครูผู้ช่วย โรงเรียนวัดคูบัว